Móri: Þekktastur drauga í neðanverðum Flóa er
óneitanlega „Sels-Móri“ eða „Skerflóðsmóri“ öðru nafni. Var honum lýst svo að klæddur
væri í ullarföt eins og þá tíðkaðist um sveitabörn en þó í öllu úr mórauðu með
barðastóran hatt gamlan og lúinn og var rifið úr hattbarðinu öðru meginn. Af
klæðnaðinum fékk hann viðurnefnið Móri. Hann var flökkupiltur í sínu lifanda
lífi og talin hafa flúið Skaftárelda er þá geisuðu (1783 ). Hann hafði síðan
borist hingað í Flóann og leitað ásjár í bæjarþorpunum við ströndina eins og
margt fólk austanað um þessar mundir. Hann kom við í Hraunshverfi, en var
úthýst þaðan og hugði hann fara þvínæst upp að Efra-Seli, en á þeirri leið
fæktist hann út í Skerflóð það er Hraunsá rennur úr og druknaði hann þar.
Móri gekk aftur og var í fyrstu ærsladraugur er framdi
óhljóð og skarkala ýmiskonar og sjónhverfingar þegar skyggja tók og skaut það
fólki á þessum slóðum skelk í bringu. Hann átti það til að bregða fyrir mönnum
fæti þegar minnst varði eða birtast skyndilega við kynlegar aðstæður og hverfa
jafn skjótt síðan. Oft hafði sést til Móra sitjandi á Hraunsárbrú er þá var og
þorðu menn þá ekki yfir. Ferðamaður einn vestan að er þar kom að Móra sitjani á
brúnni var þó hugaður og steypti honum í ána, en þá þorði hann ekki yfir hana
heldur fór á vaði niður við sjó. Kom þá Móri undan vatninu og greip í fót hans.
Ferðamanninum tókst skjótt að losa sig undan og hljóp hvað af tók til
Stokkseyrar. Það var svo síðar er Móri
komst í kynni við aðra drauga að leikar tóku heldur betur að æsast í
sjávarþorpunum.
Skotta: Stúlka ein varð úti skammt frá Móhúsum eftir
úthýsingu þar nokkrum árum eftir að Sels-Móri kom fram og varð hún að illvígum
draugi sem kölluð var „Móhúsa-Skotta“. Skottu var mest kennt um brambolt
manndráp og skemmdarverk.
Maður frá Ranakoti á Stokkseyri fannst kyrktur í
brunni einum og var Skottu kennt um. Skömmu síðar lögðu þau Móri og Skotta lag
sitt saman og drápu þau Tómas nokkurn frá Norðurkoti á Eyrarbakka eftir að hann
fór austur á Stokkseyri um jólin þennan vetur. Þar hafði hann keypti sér
hangiketskrof til hátíðarinnar. Í bakaleiðinni skömmu eftir sólsetur réðust þau
skötuhjú að honum og drápu hvað menn héldu. Fannst hann morguninn eftir skamt
frá Hraunsá dauður og allur sundur skorinn, blár og blóðugur.
Tommi: Eftir þetta sáust þrír draugar á ferð og var þá
talið að Tómas hefði gengið í félag við Móra og Skottu. Kvað þá svo rammt að
reimleikum að engum var fært milli Eyrarbakka og Stokkseyrar eftir að skyggja
tók á kvöldin. Skotta, Tommi og Móri fóru líka hamförum á mörgum bæjum í
nágreninu og komu stundum við í Norðurkoti á Eyrarbakka þaðan sem Tómas var
upprunnin. Lék þá bærinn á reiðiskjálfi. Húsmunir, búsáhöld og leritau fóru á
flug og lentu með af miklu afli í veggjum svo stórsá á. Héldu þau þrjú saman um nokkur ár en svo tók
Skotta að fylgja Jóni í Móhúsum og Móri fylgdi ætt Einars á Stéttum, einkum
Þuríði Formanni. Jón í Móhúsum fékk Klaustur-Jón í Þykkvabæ til að kveða niður
drauga þessa og tókst það nema hvað Sels-Móri slapp undan presti og hefur engum
enn tekist að kveða hann niður.
Mundi: Einu sinni bar svo við að smali frá
Stóru-Háeyri, á Eyrarbakka sem gegndi fé uppi á mýrinni, fór í beitarhúsin á
aðfangadagskvöld jóla. Þegar liðið var á jólahátíðina þetta kvöld var farið að
undrast um smalann sem ekki hafði komið til baka. Þegar smalinn hafði ekki
skilað sér á jóladagsmorgun var farið að leita hans og var víða farið í
eftirgrenslan, en árangurslaust.
Á annann dag
jóla, þá um morguninn fannst hann dauður og illa útleikinn niður við sjó í
Mundakotslendingu. Talið var að draugur eða óvættur hafi elt hann og flæmt fram
í fjöru og drepið hann þar. Gerðist smali þessi nú draugur en meinlaus þó. Urðu
margir varir við afturgöngu hans, skyggnir menn og óskyggnir. Leitaðist hann
einkum við að villa menn, ef þeir voru einir síns liðs seint á ferð og teyma þá
út í ófærur. Komust margir í hann krappan af völdum Munda. Þótti ekki síst
verða vart við hann í Mundakoti, helst í fjárhúsunum þar og neðan við vörðuna
og var hann því ýmist kallaður Mundakotsdraugur eða Vörðudraugur. Skammt fyrir
austan vörðuna stóð rétt sem Steinskotsrétt var kölluð (Núverandi kirkjugarður)
og bar oft við að menn villtust þar.
Keli: Eitt sinn er er Skaftfellingar voru í
verslunarferð á Eyrarbakka fældi strákur fyrir þeim hrossin. Sá var nefndur
Keli og hafði ekki sem best orð á sér fyrir prakkaraskap. Skaftfellingum þótti
þetta óþvera hrekkur og reiddust þessu mjög. Greip þá einn þeirra klyfbera og
henti í strákinn. Varð það honum að bana og þótti sú hefnd meiri en til var
ætlast, en varð þó ekki aftur tekin. Keli gekk aftur og varð draugur sem fylgdi
banamanni sínum. Banamanni Kela tókst með hjálp lærðra manna að koma Kela í skjóðu, en honum sjálfum
ráðlagt að flytja sig til Vestmannaeyja og koma aldrei í land aftur.
Skinnskjóðu þessa sendir svo banamaður Kela til
hálfsystur sinnar í Holti í Álftaveri sem verður það á að opna skjóðuna, og
gaus þá út blá gufa með því sama. Keli gekk síðan meðal Álftveringa og veitti
þeim ýmsar skráveifur.
Þá eru ótaldar vofur sem sést hafa, en frægastar af
þeirri gerð er „Stokkseyrardraugurinn“ svokallaði er hélt sig í verbúð einni þar.
Hafa vofur þann eginleik að geta breytt mynd sinni í næstum hvað sem vera skal,
en þessi vofa sást oftast sem grár hnoðri eða í hestlíki. Þá kom vofa ein og
hrekkti mann er í eina tíð gekk yfir Gónhól á Eyrarbakka, en þar var talinn
forn kirkjugarður. Vofa sást síðast á bæ einum ofan við Eyrarbakka fyrir
nokkrum árum.
No comments:
Post a Comment